Advanced Care Planning tijdens Corona pandemie

Lees voor
Handreiking Advanced Care Planning (ACP) tijdens de Corona pandemie

Het is vooral nu belangrijk meer aandacht te hebben voor je kwetsbare patiënten en om hun behandelwensen te bespreken. Dit gesprek is waarschijnlijk al gevoerd met een aantal van hen, maar een besmetting met Corona maakt ACP des te belangrijker. Gebaseerd op de NHG richtlijn vind je hier een aantal concrete handvatten. 

Voorbereiding

- Maak een lijst van de kwetsbare patiënten in jouw praktijk en ga na welke patiënten je zou kunnen bellen over ACP. 
- Kwetsbare patiënten hebben een:

  • ernstig onderliggend lijden (o.a. gemetastaseerde maligniteit, ernstig COPD of hart- of nierfalen) 
  • levensverwachting < 1 jaar
  • frailty index ≥6 volgens de Clinical Frailty Scale

- Ga het gesprek open aan en maak er geen afvinklijstje van. 

- Stem met de huisarts af of jullie dit beleid gaat uitvoeren en wie de patiënten gaat bellen. Vind je het moeilijk, omdat je bijvoorbeeld nog geen ervaring heb met dit soort gesprekken, oefen dan eerst met een collega via de telefoon. Dan ben je beter voorbereid.

-Er kan een tarief voor de prestatie ACP gedeclareerd worden.

Het gesprek

Als je de patiënt belt, stel je jezelf duidelijk voor en zeg dat je graag twee onderwerpen wil bespreken:

1.Hoe is het met u en vooral wat doet de corona-crisis met u?

2.Als u ziek wordt, waar moet de huisarts vooral rekening mee houden?

Checkvraag: Vindt u het goed om met mij hierover te praten? Past dit gesprek op dit moment?

De volgende vragen kunnen je helpen:

  1. Hoe gaat het met u de laatste tijd?
    Hoe ervaart u uw gezondheid nu?
    Hoe ervaart u de coronacrisis?
    Heeft u vragen hierover?
    Zijn er familie en kennissen die u steunen en helpen (boodschappen, eten en drinken, verzorgen)?
    Heeft u professionele zorg?
    Wat vindt u belangrijk? Wat ontbreekt bij u?
  2. Heeft u met uw naaste(n) weleens gesproken over wat te doen als u ziek wordt? Wij zouden ook graag willen weten wat deze wensen zijn. Zijn de patiënt en/of zijn naasten hier nog niet aan toe, dan kan je uitleggen waarom je dit wil bespreken en vragen of je er later op terug mag komen.
    Stel dat het coronavirus u treft en u ernstig ziek wordt, wat zijn uw wensen? (wel of geen ziekenhuis- of IC-opname)
    Wat zijn de voor- en nadelen van deze keuzes? (prognose, eenzaamheid, restverschijnselen)
    Wat betekent dit voor u persoonlijk? (behandelwensen en beperkingen)
    Is er iemand die u kan vertegenwoordigen? (Zorgvertegenwoordiger)
    Wilt u dat ik uw wensen in uw dossier noteer (A20)? U kunt dit later altijd veranderen.
    Vergeet niet te vragen of de patiënt toestemming geeft voor het delen van gegevens via het LSP.
    Tenslotte: vraag de patiënt of er nog vragen zijn.
Aandachtspunten tijdens het gesprek:
  • Neem de tijd voor de patiënt en geef dit (non-verbaal) aan. Vooral luisteren en geef zo nodig uitleg.
  • Vraag de patiënt of hij kan herhalen wat je verteld hebt of, als dat niet lukt, jouw weergave van zijn keuzes te bevestigen of corrigeren.
  • Stem het gesprek af op het vermogen van de patiënt om keuzes te maken.
  • Vraag, zo nodig, of een naaste kan meeluisteren. Spreek de naaste eventueel apart, omdat het voor ouderen soms moeilijk is als zij meeluisteren te zeggen dat ze bepaalde dingen niet meer willen.
  • Tijdens het gesprek let voortdurend op of de patiënt helder en adequaat kan nadenken over ACP.
  • Vraag de patiënt nadrukkelijk naar zijn angsten, want niet alle patiënten zullen uit zichzelf hierover beginnen. Probeert die angst met uitleg weg te nemen als dat kan: “In dat geval zullen we……. doen”. 
  • Zorg voor een open houding, met respect voor de mening, normen, waarden en culturele achtergrond. Wees bewust van je eigen normen, waarden en het eigen referentiekader.
Corona:
  • Weet de patiënt van de beperkingen van de behandeling tijdens deze pandemie? Gevolgen van de behandeling bij verdenking van besmetting zijn: Geen bezoek, wel of geen hoop, restverschijnselen, in eenzaamheid sterven.
  • Zinvolle medische zorg geven is ons streven. U wordt niet aan uw lot overgelaten. Dit gesprek is om te weten wat u zinvolle zorg vindt. Daarom passen de termen ‘uitbehandeld’ of ‘niets doen’ niet.
  • Geef aan welke zorg er wél wordt gegeven, zoals bijvoorbeeld: antibiotica, vocht, pijnstillende medicatie en in verband met kortademigheid, eventueel zuurstof.
Hoe help je de patiënt om passende keuzes te maken?
  • Vraag naar levensovertuiging en naar welke ACP keuzes daarbij passen volgens patiënt? Gelooft u in God/Allah of iets anders en wat betekent dat voor deze situatie?
  • Welke levensdoelen heeft patiënt? Waar komt u graag uw bed voor uit?
  • Wat als bepaalde levensdoelen niet meer gehaald kunnen worden, bijvoorbeeld op het gebied van zelfstandigheid. Wanneer hoopt u niet meer wakker te worden?
  • Wat verwacht u van de herstelfase na de ziekte? Heeft u recent een proces van herstel/revalidatie meegemaakt en hoe liep dat? Kunt u een langduriger herstelproces aan?
  • Welk sociale steun is er?
Vastleggen wensen:
  • Als men ACP wensen wil vastleggen, noteer dit onder ICPC code A20.
  • Je kunt ook een wilsverklaring opsturen met een begeleidende brief en retourenveloppe die de patiënt zelf kan invullen.
  • Adviseer de patiënt om een kopie wilsverklaring bij zich te houden en die op een zichtbare plek neer te leggen, bijvoorbeeld bij andere zorgpapieren.
  • Adviseer de patiënt om zijn wensen met familie te bespreken, zodat er niet in paniek 112 gebeld gaat worden.
  • Deel niet-reanimeren/ geen opname IC met Dokterswacht Friesland via WebHis en/of zet het LSP open.
  • Zorg ervoor dat ook de thuiszorg (kan nu vaak via app Helder) op de hoogte gesteld wordt.
Vervolg voor de praktijk:
  • Wat kun je verder als praktijk bieden aan ouderen? 
  • Welke netwerken zijn er nog in stand in de omgeving
  • Zijn er nog initiatieven in de gemeenschap, is er al een oproep gedaan voor mensen die iets voor een oudere kunnen betekenen en zo ja, weet je wie dat zijn? 
  • Wordt er door scholen ook gestimuleerd iets voor ouderen te doen? 
  • Welke gemeentelijke initiatieven zijn er?

Bronnen:

https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/7.4.20_handvat_gespreksvoering_coronacrisis_3_0.pdf

https://www.hzd.nu/acp-palliatief/$14658/$14670

Adviezen voor huisartsen over palliatieve zorg bij ernstige Covid-19 besmetting

Handige links:

https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/20200327_fms_leidraad_triage_thuisbehandeling_verwijzen_oudere_verdenking_covid19.pdf

https://www.nhg.org/coronavirus

https://www.thuisarts.nl/nieuw-coronavirus/ik-heb-zwakke-gezondheid-en-denk-na-over-behandeling-bij-corona


Voorbeeld wilsbeschikking